Διημερίδα "Διεκδικώντας τα δικαιώματά μας - Ανοίγοντας διαδρομές ανάρρωσης" 8-9 Ιουνίου 2011
Ξανασυναντιόμαστε, λοιπόν, χρήστες και εργαζόμενοι υπηρεσιών ψυχικής υγείας μαζί για να οργανώσουμε ένα ακόμα διήμερο για την ψυχική υγεία. Στις 8 και στις 9 Ιουνίου 2011, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, καλούμε όλους και όλες να συμμετάσχουν σε μια συζήτηση για την ανάρρωση και τα δικαιώματα στο χώρο της ψυχικής υγείας, πέρα από τα συνηθισμένα σεμινάρια, ομιλίες και ημερίδες όπου η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από την «ασθένεια» - συνήθως ως πράγμα καθεαυτό, απομονωμένο από το όλο της ύπαρξης και το κοινωνικό σώμα - και τη ‘θεραπεία’ της ως μια διαδικασία στην οποία τον κεντρικό ρόλο έχει ο επαγγελματίας - ειδικός. Αντίθετα, εδώ, ο λόγος ανήκει σε άτομα και συλλογικότητες με εμπειρίες ψυχιατρικού χαρακτήρα, σε ανθρώπους που αν και βίωσαν την εμπειρία της διάγνωσης ως απάντηση στο ερώτημά τους «τι μου συμβαίνει;», τον εγκλεισμό ως απάντηση στην ψυχική τους δυσφορία και τον κοινωνικό αποκλεισμό ως απάντηση στην ανάγκη τους για αποκατάσταση, αναζήτησαν και αναζητούν εναλλακτικές λύσεις. Λύσεις που τοποθετούν κεντρικά τους ίδιους και τις εμπειρίες τους.
Πέρσι, μιλώντας για το φόβο, αναφέρθηκε ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι για να τον αντιμετωπίσεις, αλλά ο βασικότερος, η προϋπόθεση για όλους τους άλλους τρόπους, είναι να μην είναι κανείς μόνος του, να μπορούμε να εμπιστευτούμε και να σχετιστούμε με τους άλλους, να λειτουργούμε συλλογικά. Μόνο από κοινού με τους άλλους μπορεί να νικηθεί ο φόβος και να χαραχτούν διαδρομές χειραφέτησης για τον καθένα και για την κοινωνία ολόκληρη.
Συνεχίζοντας από τις δύο προηγούμενες χρονιές που διοργάνωσε το Κ.Ψ.Υ. Αγίων Αναργύρων με τις θεματικές «παίρνοντας το λόγο» και «νικώντας το φόβο», φέτος θέτουμε ως βασικές ενότητες την έννοια της ανάρρωσης και το θέμα των δικαιωμάτων στο χώρο της ψυχικής υγείας.
Στόχος μας αποτελεί να προχωρήσει η συζήτηση πέρα από τη μονοδιάστατη θεώρηση της ανάρρωσης ως «ύφεσης της συμπτωματολογίας», που συνήθως περνάει μέσα από τη συμμόρφωση του «ασθενούς» με τις οδηγίες για τη λήψη της φαρμακευτικής αγωγής και την επιστροφή του στην πραγματικότητα των ειδικών. Η ανάρρωση ως μια πολυεπίπεδη διαδικασία μπορεί να νοηματοδοτηθεί διαφορετικά από τον καθένα μας. Αυτό δε σημαίνει ότι η ανάρρωση συμβαίνει στο κενό εκτός του κοινωνικού πλαισίου. Αντίθετα, όπως αναφέρει και ο Ron Coleman, μπορεί να αποτελεί μια απελευθερωτική εμπειρία μέσα από την πολιτικοποίηση του υποκειμένου εντός του ευρύτερου κοινωνικού πλαισίου.
Άραγε ποια σημασία μπορεί να έχει για τον άνθρωπο με ψυχιατρική εμπειρία το να διεκδικήσει και να ξανακερδίσει την ιστορία του; Τι σημασία μπορεί να έχει η ανάγνωση της ιστορίας αυτής πέρα από το επίπεδο της ψυχοπαθολογίας και μιας απλοποιητικής διαδικασίας εκτίμησης της σοβαρότητας της νόσου και της ενδεχόμενης επικινδυνότητας; Το να ξανακερδίσει κανείς το δικαίωμα να μιλήσει για την ιστορία του και να αμφισβητήσει την κακοποιητική στάση των ΜΜΕ με την αναπαραγωγή στερεοτυπικών σχημάτων περί «επικίνδυνης νόσου» είναι άραγε μια χειραφετική διαδικασία; Μήπως τα ίδια τα ΜΜΕ, με τον παραλυτικό τους ρόλο, με τον αποπροσανατολισμό, την χειραγώγηση, τον φόβο και την παθητικότητα που προκαλούν, δεν αποτελούν σημαντικό παράγοντα στη δημιουργία ψυχικής δυσφορίας; Το να διεκδικήσει κανείς τα δικαιώματα του εντός και εκτός των ψυχιατρικών θεσμών είναι άραγε μια διαδικασία ανάρρωσης; Κι΄ ακόμα, τι σημαίνει και πώς τίθεται η διεκδίκηση των δικαιωμάτων και η διαδικασία της ανάρρωσης σήμερα, μέσα στις συνθήκες της κατακλυσμικής οικονομικής κρίσης και της ολομέτωπης επίθεσης στα βασικά δικαιώματα, στο σύστημα των υπηρεσιών, στην ίδια τη ζωή μας;
Πιστεύουμε ότι το να συσχετισθούμε και να λειτουργήσουμε συλλογικά, να συνεργαστούμε και να ανοίξουμε ρωγμές στο μονόδρομο της ψυχιατρικής αυθεντίας και της κατασταλτικής ψυχιατρικής, αλλά και σ΄ αυτόν της κοινωνικής περιθωριοποίησης και του αποκλεισμού, μπορεί να μας προσφέρει πρακτικές απαντήσεις, ν΄ ανοίξει δρόμους για την επανάκτηση των δυνάμεων μας και για την χειραφέτησή μας.
