Ποιοι είναι επικίνδυνοι στη Χώρα που οι γάιδαροι πετάνε;
Λίγα λόγια για τον κατειλημμένο χώρο του πρώην ΠΙΚΠΑ στα Άνω Πετράλωνα
Από το 2010 που ξεκίνησε στην Ελλάδα, το δίκτυο των Ανθρώπων που Ακούνε Φωνές «Hearing Voices Network» (HVN) βρίσκεται αντιμέτωπο με ένα όλο και πιο σκληρό τοπίο κρίσης. Οι οικονομικές και κοινωνικοπολιτικές συνθήκες που μας περιβάλλουν θέτουν περιορισμούς και προκλήσεις σε ανθρώπους που επιμένουν να ζουν δημιουργικά, να βρίσκουν λύσεις συλλογικά και να καλλιεργούν τοπία ελευθερίας και υπευθυνότητας. Ο χώρος της Υγείας φτωχαίνει και αποδυναμώνεται, αφήνοντας ακάλυπτες τις ανάγκες όλο και περισσότερων, οι αντοχές των οποίων εξαντλούνται υπό την πίεση των καταστάσεων.
Τα παραπάνω είναι ευρέως γνωστά και δεν χρειάζεται να περιγράψουμε λεπτομερέστερα μια συνθήκη που αποτελεί πλέον σύνηθες βίωμα. Είναι, όμως, επιτακτικό να μιλήσουμε για εγχειρήματα που προσφέρουν απτές λύσεις που μας επιτρέπουν να αναπνεύσουμε ξανά, αλλά πολλοί αγνοούν την ύπαρξή τους. Ένα τέτοιο εγχείρημα είναι ο Κοινωνικός Χώρος για την Υγεία, στο κατειλημμένο κτήριο του πρώην ΠΙΚΠΑ Άνω Πετραλώνων. Ο συγκεκριμένος χώρος φιλοξενεί και τις συναντήσεις της ομάδας υποστήριξης συγγενών και φίλων ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία, η οποία αποτελεί την πιο πρόσφατη ομάδα του δικτύου μας.
Τις τελευταίες ημέρες, πραγματοποιούνται «επιχειρήσεις» με σκοπό να εκκενωθούν “χώροι που τελούν υπό κατάληψη”. Μέσω κεντρικών δελτίων ειδήσεων πληροφορηθήκαμε ότι υπάρχουν κάποια κτήρια στην πόλη μας, μεταξύ αυτών και το ΠΙΚΠΑ, για χρόνια άδεια και μη αξιοποιήσιμα από τους δημόσιους φορείς - ιδιοκτήτες τους, τα οποία θα έπρεπε να συνεχίσουν να είναι άδεια και να καταρρέουν. Όταν ανακαινίζονται και αξιοποιούνται άμεσα από μέλη της κοινότητας αντί να καταρρέουν, αυτομάτως χαρακτηρίζονται «άντρα».
Ενώ η συστηματική κατάληψη του μυαλού του μέσου τηλεθεατή με φόβο και χοντροκομμένα στερεότυπα συνεχίζεται προς εξυπηρέτηση μικροπολιτικών φιλοδοξιών και ενίσχυση βαθύτατων εξουσιαστικών δομών, είναι αδύνατο να μάθει κανείς μέσω της τηλεοπτικής «ενημέρωσης» τι συμβαίνει πίσω από τους τοίχους του «ΠΙΚΠΑ». Υποθέτουμε ότι είναι αδύνατο να φανταστεί πως σε αυτόν το χώρο, που ζωντάνεψε χάρη στις προσπάθειες των κατοίκων της περιοχής, λειτουργούν εντελώς δωρεάν παιδικό στέκι με επιλογές δημιουργικής απασχόλησης, φαρμακείο που έχει στηθεί από προσφορές των γειτόνων και όχι μόνο, ομάδα ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, ιατρείο που προσφέρει πρωτοβάθμιες υπηρεσίας υγείας και υποστηρίζεται από γιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων.
Επειδή όλα τα παραπάνω αποτελούν πραγματικότητα, εμείς όταν μιλάμε για το ΠΙΚΠΑ δεν φέρνουμε στο μυαλό μας τοίχους, αλλά τους ανθρώπους του, οι οποίοι, κόντρα στην ορθοδοξία της μιζέριας και ηττοπάθειας που καθημερινά μας επιβάλλεται, μας έχουν χαρίσει το σημαντικότερο παράδοξο: Σε έναν όλο και πιο άσχημο κόσμο, οι πιο ελπιδοφόρες επιλογές χειραφέτησης είναι υπαρκτές. Κόντρα στον πολιτισμό του “Ξενίου Διός” που, αντιστρέφοντας βασικά νοήματα, μας διαχωρίζει σε κάστες και ασφυκτικά υπαγορεύει ότι η μόνη σύννομη αντίδραση στην κρίση είναι η αυτοκαταστροφή μας, οι άνθρωποι του ΠΙΚΠΑ αποκαθιστούν την αξιοπρέπεια της λέξης «φιλοξενία», χάρη στις καθημερινές δραστηριότητες τους που απευθύνονται και στα θύματα της κρίσης και του κόσμου που τη γέννησε.
Τόσο το HVN, όσο και η ομάδα συγγενών και φίλων στήθηκαν ακριβώς στη λογική της διεκδίκησης των ζωών και των εμπειριών μας πέρα από όσα υπαγορεύουν κυρίαρχοι ιατρικοί λόγοι, κατασταλτικοί ψυχιατρικοί μηχανισμοί και κοινωνικά στερεότυπα. Επιθυμήσαμε να σπάσουμε την απομόνωση και να βρεθούμε στο σημείο εκείνο όπου οι εμπειρίες και τα βήματά μας συναντιούνται, αποκτούν άλλο όνομα και νόημα, γεμίζουν δύναμη και ελπίδα. Το δίκτυο μας χτίζεται όχι μόνο στον αντίποδα ανεπαρκών κοινωνικών και ιατρικών υπηρεσιών, απάνθρωπων μεταχειρίσεων, ανύπαρκτων θεραπευτικών προτάσεων, ψυχιατρικών πρακτικών απαξίωσης και βίας, αλλά κυρίως στην εφεύρεση τρόπων να μοιραζόμαστε, να αλληλοϋποστηριζόμαστε, να παλεύουμε, να δημιουργούμε μια "'γλώσσα" διαφορετική και μια στάση ανταγωνιστική στις κυρίαρχες μορφές διαχείρισης των ζητημάτων ψυχικής υγείας.
Αντίστοιχα, το εγχείρημα του Κοινωνικού Χώρου για την Υγεία επιλέγει να καταλάβει έναν χώρο προκειμένου να δημιουργήσει δομές υγείας και να προσφέρει υγειονομικές υπηρεσίες στην κοινότητα χωρίς οικονομικό ή ιδεολογικό αντάλλαγμα, απαντώντας συλλογικά σε άμεσες και επείγουσες ανάγκες που προκύπτουν τώρα πολύ περισσότερο με τη μεθόδευση της καταστροφής του δημόσιου συστήματος υγείας. Δεν πρόκειται για φιλανθρωπία, αλλά όπως οι ίδιοι αναφέρουν, για "αυτονόητη πράξη αλληλεγγύης", για μια δράση που αναπτύσσεται συλλογικά και πολιτικά απέναντι σε ένα σύστημα που απορριμματοποιεί όσους αντιλαμβάνεται ως μη παραγωγικούς (άτομα με αναπηρία, ψυχικά πάσχοντες), αναλώσιμους (ανέργους, μετανάστες) ή απλά, ως μη προσοδοφόρα επένδυση (ανασφάλιστους, άπορους, άστεγους, χρήστες ουσιών).
Οι λογικές και αξίες που γέννησαν τόσο το HVN, όσο και τον Κοινωνικό Χώρο για την Υγεία έχουν πολλά κοινά σημεία και διαπνέονται από τις ίδιες επιθυμίες: να πάρουμε τις ζωές μας στα χέρια μας, να σταθούμε αλληλέγγυοι ο ένας στον άλλο, να αυτοοργανωθούμε υπερβαίνοντας κενά και εμπόδια του συστήματος υγείας, να διεκδικήσουμε μιαν "άλλη" υγεία, να διεκδικήσουμε μια ζωή όπου καμιά και κανείς δεν θα είναι περιττός, μίασμα ή σκουπίδι, όπως οι νεοφιλελεύθερες λογικές ορίζουν.
Σε αυτή τη διαδρομή, οι άνθρωποι του Κοινωνικού Χώρου για την Υγεία και του ΠΙΚΠΑ θα μας έχουν δίπλα τους. Τη φιλοξενία τους έχουμε την τύχη να την απολαμβάνουμε εδώ και καιρό και δεν θέλουμε, ούτε πρόκειται να τη χάσουμε. Αρνούμαστε να ενδώσουμε στην απελπισία, προτιμάμε να χτίζουμε σχέσεις που μας βοηθούν να εξελισσόμαστε και ελπίζουμε να αγκαλιάσει αυτή την προσπάθεια όλο και περισσότερος κόσμος.
Ομάδα Συγγενών και Φίλων Hearing Voices Network Αθήνας
