Διημερίδα "Νικώντας το φόβο Χαράζοντας διαδρομές χειραφέτησης" 24-25 Ιουνίου 2010
Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ν. Φιλαδέλφειας
"Κάποτε μιλάγαμε για τρελούς, στην εποχή μας μιλάμε για ασθενείς.
Καιρός είναι λοιπόν να μιλήσουμε για ανθρώπους…”
Τα λόγια του Franco Basaglia ήρθαν στη μνήμη μας κατά τη διάρκεια της διήμερης συνάντησης ανθρώπων με ψυχιατρική διάγνωση. Το διήμερο 24 και 25 Ιουνίου στο Πνευματικό κέντρο του Δήμου Νέας Φιλαδέλφειαςς ημέρες εκφράστηκε ο λόγος του πάσχοντος, ο λόγος του ανθρώπου που βίωσε τη νοσηλεία σε ένα κλειστό τμήμα, του ανθρώπου που απολύθηκε από τη δουλειά του επειδή είχε διάγνωση, του ανθρώπου που είδε τον συγγενή του να πεθαίνει δεμένος με ιμάντες για να αντιμετωπιστεί η “ψυχοκινητική του διέγερση”. Στο πνευματικό κέντρο του Δήμου Νέας Φιλαδέλφειας ήρθαν στο επίκεντρο η εμπειρία του εγκλεισμού, του κοινωνικού αποκλεισμού και του στίγματος, η εμπειρία της καταστολής, φυσικής και φαρμακευτικής. Κεντρικό θέμα ο φόβος, μια εμπειρία λίγο πολύ γνωστή σε όλους που κάποιους τους οδήγησε στον εγκλεισμό, στα νευροληπτικά αλλά και τους ιμάντες. «Ο πατέρας μου ονομάζεται Τζιουζέπε και θα ήταν φέτος 60 χρονών αν δεν είχε πεθάνει δεμένος χειροπόδαρα στην ψυχιατρική κλινική του γενικού νοσοκομείου Santissima Trinita, στο Κάλιαρι.» Η Natasca αφηγείται το θάνατο του πατέρα της. Δεμένου στα χέρια και τα πόδια για επτά ημέρες.. Κατά τη διάρκεια αναγκαστική νοσηλείας.. Μια ιστορία από την Ιταλία που όμως θα μπορούσε να είναι η μια αφήγηση της ελληνικής ψυχιατρικής πραγματικότητας. Η Patricia από το Belfast εργάζεται σε υπηρεσία ψυχική υγείας για παιδιά. Εντούτοις απολύθηκε έπειτα από τη νοσηλεία σε ψυχιατρική κλινική και χρειάστηκε να κινηθεί νομικά και να συγκρουστεί με την προϊστάμενο της για να επανέλθει στο πόστο της. “Σε έναν οργανισμό που δουλεύει με παιδιά με προβλήματα ψυχικής υγείας και προωθεί την ενημέρωση σε θέματα ψυχικής υγείας, που κάνει συνέδρια και εκπαιδεύσεις σε άλλους οργανισμούς και ο οποίος απασχολεί ακόμη και νομικό σύμβουλο ψυχικής υγείας δεν έχουν ιδέα πώς να διαχειρίζονται το προσωπικό τους και ιδιαίτερα εμένα”. Ο Θανάσης ζητάει να διαβάσει τα λόγια του Ρώμου Φιλύρα: «Όταν μπήκα στο Δρομοκαΐτειο την πρώτη βραδιά, αισθάνθηκα αμέσως την συμφορά μου βαρύτερη, την πλήξη με τα μαύρα της φτερά να με σκεπάζει ολόκληρο, σύγκορμο και σύψυχο. Διασκέλισα το κατώφλι του σα νεκρός, όπως θα διασκέλιζα με ακέραιες τις αισθήσεις μου το κατώφλι του Άδη. Οι νοσοκόμοι και οι γιατροί με τις λευκές καμιζόλες που κατέβαιναν στην εξώθυρα να με παραλάβουν και με εψαχούλευαν με το βλέμμα τους, ένα βλέμμα μέχρι οστέων εξεταστικό και διασκεδαστικό… Και όσον περνούσαν οι ημέρες, τόσο εγίνετο αισθητότερη και δυνατότερη η εντύπωσις της αποξενώσεως από τον κόσμο των ζωντανών». Και στη νοσηλεία; Η Βάσω και η Άσπα αναρωτιούνται για τις παρενέργειες των νευροληπτικών «Είναι η ώρα της ζωγραφικής στην ψυχιατρική κλινική 10 με 11 το πρωί. Μου λένε: Ζωγράφισε! Έχω έμπνευση; Αλλά και ποιος στην ζητάει; Έχω ταλέντο; Και αν είχα τι έγινε και δεν μπορώ; Είναι ελεύθερη έκφραση ή είναι φωτοτυπία κάποιου έργου που εγώ απλά πρέπει να βάψω και αλίμονο αν τρέμει το χέρι μου από το Aloperidin και το Risperdal.»
Από την άλλη, δίπλα, αλλά και συμπληρωματικά στα παραπάνω ο λόγος της χειραφέτησης, της ανάρρωσης, της ενδυνάμωσης και της διεκδίκησης. Γιατί αν για τους ομιλητές η φύση της ψυχικής δυσφορίας έπαιρνε διαφορετική ταυτότητα για τον καθένα (κλινικό πρόβλημα, προϊόν τραυματικής εμπειρίας, απόρροια ψυχοπιεστικών παραγόντων ή κοινωνική κατασκευή) αυτό που διέκρινε κανείς σε όλους ήταν η αξία της προσωπικής διαδρομής, της προσωπικής στάσης, εκείνης που φέρνει τον άνθρωπο αντιμέτωπο με τις πράξεις του, αποδίδοντάς του την αποκλειστική ευθύνη για αυτές και υπενθυμίζοντας τον άνθρωπο που « είναι καταδικασμένος να είναι ελεύθερος».
Υπήρξαν στιγμές στην αίθουσα που ένιωθες να συμμετέχεις σε μια μεγάλη ομάδα αλληλεγγύης και αυτοβοήθειας που προτείνει τρόπους διαχείρισης του φόβου και του πόνου που ανοίγει δρόμους ανάρρωσης.«Παραμέρισε για λίγο τον φόβο της κρίσης από τους άλλους βασικά παραμέρισέ τους τελείως! Θα ασχοληθείς με τους άλλους όταν πλέον έχεις ασχοληθεί πρώτα με τον εαυτό σου αρκετά ώστε να δώσεις στον εαυτό σου την ευκαιρία να επανέλθει», λέει η Μαρίνα κα η Θωμαΐς συμπληρώνει: «Με πίστη στον εαυτό μας υπερνικάμε το φόβο» Ενώ για την Kate ο φόβος μπορεί να αποφευχθεί τις περισσότερες φορές με απλούς τρόπους όπως το να καθίσει ένα μέλος του προσωπικού να σε ακούσει και να σου εξηγήσει πράγματα και καταστάσεις οι οποίες μπορεί να πυροδοτήσουν φόβους και να προκαλέσουν μια άστατη συμπεριφορά.
Παρατίθενται εκτός από το κάλεσμα και το πρόγραμμα και πολλές από τις ομιλίες:
- Νικώντας το φόβο Χαράζοντας διαδρομές χειραφέτησης - Κάλεσμα
- Νικώντας το φόβο, Χαράζοντας διαδρομές χειραφέτησης - Πρόγραμμα
- Αφίσα
